Нікіцевіч

Васіль Міхайлавіч

Прафесар В.М.Нікіцевіч… Колькі натуральнай інтэллігентнасці было ў гэтым чалавеку, колькі ціхага святла і дабрыні. І колькі інтэлектуальнай сілы, педагагаічнага і арганізатарскага таленту.

Нарадзіўся 17 жніўня 1925 года ў вёсцы Тураўшчызна Бятамльскага раёна Мінскай вобласці ў сям’і селяніна-серадняка. У 1935 годзе сям’я пераехала ў тагачасную сталіцу Казахстана г.Алма-Ату, дзе бацька Васіля Міхайлавіча працаваў на будоўлі.

Сярэднюю адукацыю атрымаў у 1942 годзе. Працаваў у калгасе. З 1943 года ў Чырвонай Арміі. Удзельнік вайны з Японіяй. Узнагароджаны медалём «За победу над Японией». З 1945 года завочна навучаецца на філалагічным факультэце Казахскага дзяржаўнага універсітэта. Працуе настаўнікам, завучам сярэдняй школы. Універсітэт заканчвае з адзнакай (1949) па спецыяльнасці «Руская мова». Атрымоўвае кваліфікацыю «Выкладчык ВНУ, старэйшых класаў сярэдняй школы, малодшы навуковы супрацоўнік».

Дваццаць гадоў Васіль Міхайлавіч працуе ў сваёй Alma mater – Казахскім універсітэце. Асістэнт кафедры рускай мовы (з 1949), дысертант Маскоўскага дзяржаўнага універсітэта імя М.В.Ламаносава, старшы выкладчык (1953-1959), дацэнт (1954-1976). Кандыдацкую дысертацыю «Модальные функции глаголов изъявительного наклонения в русском языке» абараніў у 1953 годзе, вучонае званне дацэнта па кафедры рускай мовы прысвоена ў 1956 годзе.

Доктарскую дысертацыю «Субстантив в составе номинативных рядов (к вопросу о деривационной грамматике)» абараняе ў 1975 годзе. Вучонае званне прафесара атрымаў у 1977 годзе.

З 1979 года прафесарская дзейнасць В.М.Нікіцевіча звязана з нашым універсітэтам. У 1979-1980 гадах ён узначальвае кафедру рускай мовы, а з 1980 года і да апошніх дзён жыцця створаную па ягонай ініцыятыве кафедру агульнага і славянскага мовазнаўства. Бліскуча чытаў фундаментальныя курсы «Уводзіны ў славянскую філалогію», «Уводзіны ў мовазнаўства», «Сучасная руская мова», шэраг спецыяльных курсаў.

Прыход ва універсітэт прафесара В.М.Нікіцевіча істотна паўплываў на якасць падрыхтоўкі спецыялістаў-філолагаў і асабліва на арганізацыю філалагічных даследаванняў, а сам ён хутка займеў рэпутацыю лідэра філалагічнага факультэта. І гэта адбылося нягледзячы на тое, што факультэт (адзін з першых ва універсітэце) меў глыбокія навуковыя і педагагаічныя традыцыі. Тут працавалі выбітныя мовазнаўцы дацэнты С.А.Грыгор’еў, Т.П.Сцяшковіч, І.Я.Лепешаў, М.І.Канюшкевіч і іншыя.

Месца прафесара В.М.Нікіцевіча на факультэце і ва універсітэце вызначалі ягоныя навуковыя дасягненні. Ён аўтар больш за 150 навуковых прац, у ліку якіх манаграфіі «Словообразование и деривационная грамматика. Ч.1.», «Словообразование и деривационная грамматика. Ч.2.», «Основы номинативной деривации», «Системность языка», «Теоретические основы деривационной грамматики», навукова-папулярнай кнігі «Расскажи о языке». У гэтых і шэрагу іншых прац Васіль Міхайлавіч абгрунтоўваў арыгінальную канцэпцыю дэрывацыйнай граматыкі, якая атрымала навуковае прызнанне ў нашай краіне і па-за яе межамі. Дастаткова сказаць, што пад кіраўніцтвам прафесара В.М.Нікіцевіча абаронена 27 кандыдацкіх дысертацый, праведзена чатыры міжнародныя канферэнцыі «Словообразование и номинативная деривация в славянских языках», у якіх бралі актыўны ўдзел прадстаўнікі філалагічных цэнтраў усіх краін СНД.

Ужо сёння відавочна, што спадчына прафесара В.М.Нікіцевіча істотная частка залатога фонду айчыннай філалогіі. А таму і ў ХХІ стагоддзі застанецца жывой крыніцай, якая будзе сілкаваць арыгінальныя накірункі даследаванняў у айчыннай філалогіі.

Прафесар В.М.Нікіцевіч памёр 25 сакавіка 1994 года. Пахаваны на цэнтральных могілках Гродна.

Читать далее…

Няфёдаў Леанід Іванавіч

Прафесар Л.І.Няфёдаў стала працуе ў калектыве універсітэта з 2002 года. Нарадзіўся 20 жніўня 1952 года ў горадзе Ляхавічы Брэсцкай вобласці ў сям’і служачых. Сярэднюю адукацыю атрымаў у школе № 2 г.Ляхавічы. Вышэйшую медычную – у Гродзенскім медыцынскім інстытуце (зараз – універсітэт), які закончыў у 1975 годзе па спецыяльнасці «Лячэбная справа». У 1975-1978 гадах навучаўся ў аспірантуры кафедры біяхіміі. З 1978 года навуковы супрацоўнік Аддзела рэгуляцыі абмена рэчываў (зараз – Інстытут біяхіміі НАН Беларусі). З 1990 года загадчык лабараторыі аналітычнай біяхіміі інстытута, пазней (1998-2002) – дырэктар Інстытута біяхіміі.

У 1980 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю «Содержание свободных аминокислот в тканях крыс при различной обеспеченности организма тианином». Доктарскую дысертацыю «Формирование фонда свободных аминокислот и их производных в условиях метаболического дисбаланса» абараніў у 1993 годзе. Прафесар па спецыльнасці «Біялогія» з 1997 года. Да перахода на пастаянную работу ва універсітэт прафесар Л.І.Няфёдаў – вядомы даследчык-біяхімік і эксперт у галіне біяхіміі амінакіслот і роднасных злучэнняў. Ён сфармаваў новы перспектыўны навуковы накірунак і акрэсліў канцэпцыю заканамернасцей фармавання фонда вольных амінакіслот і іх праізводных ва ўмовах метабалічнага дысбаланса. Неаднаразова запрашаўся вядомымі выдавецтвамі для публікацыі аглядаў па біяхіміі амінакіслот. Выступаў з дакладамі на біяхімічных навуковых з’ездах і сімпозіумах. Арганізатар і навуковы рэдактар матэрыялаў двух міжнародных сімпозіумаў па біяхіміі, якія праводзіліся ў Рэспубліцы Беларусь.

За распрацаўку канцэпцыі фармавання амікіслотнага дысбаланса ўзнагароджаны дыпломам і медалём міжнароднай выставы «Bruxelles Eureca’95», а за абгрунтаванне механізмаў рэалізацыі спецыфічнай супроць опухлевай актыўнасці праізводных амінакіслот – дыпломам і імянным медалём Альберта Швейцэра «За заслуги в области науки». Прафесар Л.І.Няфёдаў сапраўдны сябра і ганаровы акадэмік Рымскай акадэміі навук, ганаровы доктар («Honoris Causa») Мюнхенскага міжнароднага універсітэта альтэрнатыўнай медыцыны.

У Гродзенскім універсітэце з 2002 года: загадчык кафедры біяхіміі, прафесар кафедры, загадчык (з 2004) створанай на базе навукова-даследчага сектара і акрэдытаванай (2009) навукова-даследчай лабараторыі біяхіміі біялагічна актыўных рэчываў УА «ГрДУ імя Янкі Купалы”. З 2007 года – навуковы кіраўнік заданняў Рэгіянальнай навукова-тэхнічнай праграмы «Устойлівае развіццё: навука, інавацыі, тэхналогіі Гродзенскай вобласці”.

Актыўна працуе над новымі метадамі клінічнай лабараторнай дыягностыкі, даследаванняў механізмаў супроцьопухалевага дзеяння азотаутрымоўваючых біярэгулятараў прыроднага паходжання (амінакіслот, іх дэрыватаў, алкалоідаў і іншых), распрацоўкі новых эфектыўнах лекавых прэпаратаў, харчовых дабавак і прадуктаў функцыянальнага харчавання на аснове амінакіслот, іх укараненне ў практычную ахову здароўя.

Читать далее…

Паўловіч
Наталля Васільеўна

Нарадзілася 18 красавіка 1941 года ў горадзе Ленінградзе (зараз Санкт-Пецярбург) у інтэлігентнай сям’і. Бацька працаваў інжынерам, маці – ўрачом.

Сярэднюю адукацыю атрымала ў Ленінградзе. У 1964 годзе з адзнакай закончыла Івана-Франкоўскі медыцынскі інстытут. Рэкамендавана Саветам інстытута да прадаўжэння навучання ў аспірантуры кафедры фізіялогіі. Аспірантуру закончыла ў 1967 годзе з абаронай кандыдацкай дысертацыі «Интрастенанные механизмы висцеромоторных реакций в норме и патологии» і да 1972 года працавала асістэнтам.

З верасня 1972 года і па 1984 год Н.В.Паўловіч працуе асістэнтам кафедры нармальнай фізіялогіі Калінінскага (Расія) і Гродзенскага медыцынскіх інстытутаў.

У 1984 годзе абіраецца на пасаду дацэнты кафедры біялогіі і хіміі Гродзнскага дзяржаўнага універсітэта імя Янкі купалы. Пераход Н.В.Паўловіч на працу ва універсітэт быў абумоўлены узнаўленнем дзейнасці біялагічнага факультэта, які існаваў у педагагічным інстытуце з сярэдзіны шасцідзесятых да сярэдзіны сямідзесятых гадоў прошлага стагоддзя.

Менавіта ва універсітэце Н.В.Паўловіч здолела ў значнай ступені рэалізаваць багаты патэнцыял навукоўца, выкладчыка, арганізатара навуковых даследаванняў і навучальнага працэсу на факультэце біялогіі і экалогіі.

У 1987 годзе яна атрымоўвае званне дацэнта. Абіраецца загадчыкам кафедры біялогіі. У 1988 годзе прызначаецца дэканам факультэта біялогіі і экалогіі. Вучонае званне прафесара атрымала ў 1992 годзе.

Прафесар Н.В.Паўловіч істотна паўплывала на станаўленне факультэта біялогіі і экалогіі. І гэты ўплыў далёка не абмяжоўваецца яе арганізатарскай дзейнасцю як загадчыка кафедры і дэкана факультэта. За чвэрць стагоддзя працы на факультэце яна здолела прышчапіць прафесарам, выкоадчыкам і студэнтам шэраг каштоўнасцей, без якіх іх дзейнасць не можа быць паспяховай: адданасць справе, самай высокай пробы інтэлектуальнасць і інтэлегентнасць, дысцыпліна працы, цнатлівасць у адносінах з калегамі і асабістым жыцці.

Прафесар Н.В.Паўловіч аўтар каля 100 навуковых прац, у ліку якіх манаграфія «Биомагнитные ритмы» (у суаўт.), «История биологии и медицины в лицах» (у суаўт.), падручнікаў «Основы иммунологии» (у суаўт.), навучальнага дапаможніка па курсу «Физиология человека и животных» для дыстанцыйнага навучання, дзесяткаў артыкулаў у навуковых часопісах.

З 2003 года Н.В.Паўловіч працуе прафесарам кафедры біялогіі. У бягучым годзе пабачыла свет яе новая манаграфія «История биологии и медицины в лицах» (у суаўт.).

Читать далее…

Паўловіч
Сяргей Аляксандравіч

Прафесар С.А.Паўловіч прыйшоў на сталую працу ва універсітэт у 2000 годзе, калі быў абраны прафесарам кафедры экалогіі. Да гэтага часу ён многія гады плённа працаваў у медыцынскіх інстытутах Украіны, Расіі, Беларусі.

Нарадзіўся 2 ліпеня 1930 гда ў сяле Кузьмін Красілаўскага раёна Хмяльніцкай вобласці (Україна) у сям’і вясковых настаўнікаў. Бацька Сяргея Аляксандравіча памёр у 1937 годзе і таму ў 1938-1941 гадах ён выхоўваўся ў дзіцячым доме, дзе і атрымаў першапачатковую адукацыю. Навучаўся на механічным аддзялені сельскагаспадарчага тэхнікума. Сярэднюю школу закончыў экстэрнам.

У 1948-1954 гадах – студэнт Станіслаўскага (зараз Івана-Франкоўскі) медыцынскага інстытута. Пасля заканчэння інстытута прызначаецца старшым лабарантам кафедры мікрабіялогіі, а праз некалькі месяцаў абіраецца на пасаду асістэнта. Працуючы на кафедры, абараняе кандыдацкую дысертацыю «О механизме лечебного действия фтивазида при экспериментальном туберкулёзе», атрымоўвае вучонае званне дацэнта. З 1963 па 1970 год загадвае курсам эпідэмалогіі ва Івана-Франкоўскім медыцынскім інстытуце.

Доктарскую дысертацыю «Влияние магнитных полей на микроорганизмы» абараніў у 1970 годзе. У гэтым жа годзе абіраецца загадчыкам кафедры мікрабіялогіі Калінінскага медыцынскага інстытута (Расія). 7 гадоў працы ў Калінінскім медыцынскім інстытуце былі паспяховымі ў станаўленні С.А.Паўловіча як грунтоўнага даследчыка ў галіне мікрабіялогіі і выкладчыка вышэйшай школы. Пад ягоным кіраўніцтвам выдадзены калектыўныя манаграфіі «Влияние магнитных полей на биологические объекты» і «Реакции биологических систем на магнитные поля», якія прынеслі Сяргею Аляксандравічу вядомасць сярод мікрабіёлагаў Савецкага Саюза. У 1973 годзе С.А.Паўловічу прысвоена званне прафесара па кафедры мікрабіялогіі.

З 1977 па 1979 год прафесар С.А.паўловіч загадвае кафедрай мікрабіялогіі Горкаўскага (зараз Ніжкі Ноўгарад) медыцынскага інстытута (Расія), а вясной 1979 года атрымоўвае кафедру ў Гродзенскім медыцынскім інстытуце (зараз універсітэт).

Гродзенскі перыяд у навуковай і выкладчыцкай дзейнасці прафесара С.А.Паўловіча ўражвае важкімі набыткамі. У нацыянальных выдавецтвах «Навука і тэхніка» і «Вышэйшая школа» друкуецца больш дзесяці ягоных навуковых манаграфій, падручнікаў і вучэбных дапаможнікаў. Шэраг з іх перавыдаваліся па некалькі разоў, а падручнік «Медыцынская мікрабіялогія» за кароткі тэрмін (1998-2001 гг) пабачыў свет чатыры разы.

Сёння прафесар С.А.паўловіч знаны эксперт у беларускай мікрабіялогіі. Прычым эксперт са значным навуковым і педагагічным патэнцыялам. Доказам гэтага з’яўляецца ягоная творчая актыўнасць апошніх гадоў.

Прафесар С.А.Паўловіч адносіцца да таго даволі такі рэдкага ў наш час тыпу навукоўцаў, жыццёвым дэвізам якіх могуць быць знакамітыя словы Валерыя Брусава: «Вперед мечта, мой верный вол / Неволей, если не охотой / Я близ тебя, мой кнут тяжел / Я сам тружусь и ты работай/». І разам з тым ён – прыклад сціпласці і спагадлівасці ў адносінах да калег, праўда тых, якія падзяляюць ягоныя маральныя каштоўнасці.

Читать далее…

Пяткевіч
Аляксей Міхайлавіч

Адметнасцю нашага універсітэта з’яўляецца грунтоўная цікавасць да культурных і сацыяльных праблем рэгіёну. Тут заўсёды гаварылі не толькі пра каштоўнасці старажытнагрэцкай філасофіі і старажытнарымскага права, але і пра каштоўнасці нацыянальнай і рэгіянальнай культуры. Зразумела, што гэтая традыцыя можа рэалізоўвацца толькі тады, калі сярод выкладчыкаў універсітэта ёсць людзі, якія глыбока разумеюць важнасць рэгіяналістыкі для фарміравання спецыяліста, асобы, грамадзяніна. Менавіта такім чалавекам з’яўляецца прафесар А.М.Пяткевіч. Ён не толькі даследуе рэгіянальную культура, але і рэальна спрыяе яе развіццю. Ва ўсякім выпадку пачынаючы з 60-х гадоў прошлага стагоддзя і да сённяшняга дня не было ні аднаго факта культурнага жыцця нашага рэгіёна, які б не знайшоў ацэнку і падтрымку з боку Аляксея Міхайлавіча.

Нарадзіўся А.М.Пяткевіч 30 сакавіка 1931 года ў пасёлку Новы Свержань Стаўбцоўскага раёна Мінскай вобласці. Сярэднюю адукацыю атрымаў у Стаўбцоўскай школе, сістэматычную філалагічную – у Беларускім дзяржаўным універсітэце, які закончыў у 1954 годзе. Навучаўся ў аспірантуры кафедры беларускай літаратуры БДУ. З 1957 года і па сёння выкладае ў нашым універсітэце. Да 1962 года працаваў выкладчыкам кафедры рускай і беларускай літаратуры, у 1962-1968 гг. – старшы выкладчык, дацэнт гэтай кафедры. У 1963 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю «Псіхалагічны аналіз і праблемы характару ў прозе Кузьмы Чорнага». Ад 1969 года дацэнт. У 1968-1974 гадах загадваў кафедрай беларускай літаратуры, а ў 1991-2001 – загадчык кафедры беларускай культуры. Вучонае званне прафесара прысвоена ў 1994 годзе.

Прафесар А.М.Пяткевіч вядомы як грунтоўны і цікавы выкладчык, прычым яго выкладчыцкая дзейнасць вызначаецца шырынёй ведаў. У розныя гады ён чытаў курсы «Дакастрычніцкая беларуская літаратура», «Савецкая беларуская літаратура», «Беларуская вусная народная творчасць», «Уводзіны ў літаратуразнаўства», «Тэорыя літаратуры», «Гісторыя беларускай культуры». Навуковыя пошукі прафесара А.М.Пяткевіча склалі змест каля дзесятка спецыяльных курсаў, якія ён чытае на філалагічным факультэце і факультэце мастацтва. Адзначым сярод іх спецкурсы «Літаратурнае краязнаўства», «Літаратурнае жыццё Гродзеншчыны», «Сямейная культура беларусаў», «Гісторыя беларускага тэатра і кіно», «Людзі культуры Беларусі (першая палова ХХ стагоддзя)».

Читать далее…