Сокал Сцяпан Фёдаравіч
Сокал
Сцяпан Фёдаравіч
Прафесар С.Ф.Сокал узначальваў юрыдычны факультэт універсітэта ў гады ягонага станаўлення. Ён істотна паўплываў на арганізацыю навуковай і метадычнай дзейнасці калектыву факультэта.
Нарадзіўся 8 студзеня 1943 года ў вёсцы Шавялі Ляхавіцкага раёна Брэсцкай вобласці ў сялянскай сям’і. Сярэднюю адукацыю атрымаў у школе № 2 г.Баранавічы. Паралельна ў 1955-1959 гадах навучаўся ў музычнай школе. У 1959 годзе паступіў у Гродзенскае музычнае вучылішча. Праз два гады перавёўся на завочнае аддзяленне Брэсцкага музычнага вучылішча. Працаваў настаўнікам музыкі ў школах Брэстчыны.
Закончыў юрыдычны факультэт (1967) Беларускага універсітэта. Працаваў (1967-1970) памочнікам пракурора Чэрыкаўскага раёна Магілёўскай вобласці. З 1970 па 1974 год у Інстытуце філасофіі і права АН БССР: аспірант, малодшы навуковы супрацоўнік. У 1972 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю «Социологическая и политическая мысль Белоруссии во ІІ половине XVI в.». Да 1977 года – старшы выкладчык, дацэнт, в.а. загадчыка кафедры філасофіі Мінскага радыётэхнічнага інстытута. Вучонае званне дацэнта па кафедры філасофіі прысвоена ў 1977 годзе. Затым (1977-1981) – інспектар Упраўлення выкладання грамадскіх навук Міністэрства вышэйшай адукацыі БССР. У 1981 годзе абіраецца па конкурсе на пасаду старшага навуковага супрацоўніка Інстытута філасофіі і права АН БССР.
З верасня 1985 года – дацэнт кафедры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права і дэкан юрыдычнага факультэта Гродзенскага універсітэта імя Янкі Купалы. Ва універсітэт С.Ф.Сокал прыйшоў з дастаткова значным вопытам навуковай, педагагічнай і адміністрацыйнай працы. Найбольш істотным было тое, што навуковыя інтарэсы Сцяпана Фёдаравіча адпавядалі зместу падрыхтоўкі юрыстаў. Яго пяру належалі грунтоўныя манаграфіі па гісторыі прававой, сацыялістычнай і палітычнай думкі Беларусі: «Социологическая и политическая жизнь в Белоруссии во II половине XVI века» (1974), «Политическая и правовая мысль Белоруссии XVI – первой половины XVII веков», а таксама шэраг раздзелаў у калектыўных манаграфіях.
Падчас дэканства С.Ф.Сокала на факультэце былі створаны неабходныя ўмовы для творчага росту ў навуковай і навучальнай сферах, назапашана творчая энергія, што дазволіла калектыву ўзняцца на вышэйшую прыступку развіцця, імя якой – сталасць. Калектыў факультэта ўспрымаў дэкана як надзейную апору, а таму адчуваў упэўненасць у сваіх сілах і набываў здольнасць вырашаць самыя складаныя пытанні. Пры гэтым прафесар С.Ф.Сокал ніколі не падкрэсліваў свайго «я», будаваў каштоўныя і паважлівыя адносіны з калегамі, умеў знайсці найлепшае прымяненне здольнасцям кожнага, падтрымаць і абараніць ад несправядлівасці.
У 1986 годзе абіраецца на пасаду загадчыка кафедры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права. Быў ініцыятарам пераводу навучальнага працэсу на беларускую мову. Курсы «Дзяржаўнае права замежных краін», «Гісторыя дзяржавы і права БССР», «Гісторыя палітычных вучэнняў», спецкурс «Уводзіны ў спецыяльнасць» чытаў па-беларуску. Наладзіў рэальнае навуковае супрацоўніцтва з акадэмічнай юрыдычнай навуковай і адпаведнымі структурамі АН БССР і АН СССР. Вынікам супрацоўніцтва стаў удзел выкладчыкаў кафедры ў падрыхтоўцы манаграфіі «Великий Октябрь и национально-государственное строительство в Белоруссии» і «Философская и общественно-политическая мысль Белоруссии и Литвы». С.Ф.Сокал асабіста ўнёс значны ўклад у выданне знакамітага помніка беларускага права «Статут Вялікага княства Літоўскага 1588 года». Для «Энцыклапедычнага даведніка» гэтага выдання напісаў каля дзесяці артыкулаў. У 1988 годзе абараніў доктарскую дысертацыю «Политическая и правовая мысль Белоруссии в XVI – первой половине XVII веков». Вучонае званне прафесара па кафедры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права прысвоена ў 1990 годзе.
Летам 1990 года прафесар С.Ф.Сокал быў абраны старшынёй Саюза юрыстаў БССР і з 1 верасня пераехаў на працу ў Мінск.
Асноўныя публікацыі:
Отражение общественно-политических идей в правовых актах Великого княжества Литовского // Весці АН БССР. – 1972. – № 1.
Социально-правовые идеи // В кн. «Очерки философской и социологической мысли в Белоруссии». – Мн.: Наука и техника, 1973. (в соавт.)
Социологическая и политическая мысль в Белоруссии во II половине XVI века. – Мн.: Наука и техника, 1974.
Идея свободы личности в гуманистической мысли Белоруссии в XVI в. // В кн. «Идеи гуманизма в общественно-политической и философской мысли Белоруссии». – Мн.: Наука и техника», 1977.
Политические действия // В кн. «Социальные действия». – Мн.: Наука и техника, 1980.
Актуальные проблемы развития юридической науки в республике // Весці АН БССР. – 1982. – № 4. (в соавт.)
Политико-правовые взгляды А.Олизаровского // Весці АН БССР. – 1984. – № 2.
Великий Октябрь и национально-государственное строительство в Белоруссии. – Мн.: Навука і тэхніка, 1987. (в соавт.)
Философская и общественно-политическая мысль Белоруссии и Литвы. – Мн.: Навука і тэхніка, 1978. (в соавт.)
Статут Вялікага княства Літоўскага . Тэксты. Даведнік. Каментарыі. – Мн.: БСЭ імя Пятруся Броўкі, 1989. (у суаўт.)
Sokal Stsiapan Fiodaravich (b. 1943). Doctarate in Law (1988), professor (1990). Dean of the Law department (1985-1990). Author of over 50 papers, including 6 monographs. Main directions of research: legal, philosophical and political thought in Belarus in the 16-17th cent.
